چندیست که بحث سبک زندگی یا همان life style بر سر زبان ها مطرح شده و مقام معظم رهبری نیز با توجه به این تئوری مشهور، درخواست نمودند تا متفکرین اسلامی به تدوین سبک زندگی اسلامی مبادرت کنند.

از آنجا که تفکر مادی بر محور اومانیسم می گردد تنها چیزی که مورد توجه مادیون قرار گرفته سبک زندگی دنیوی است و دیگر به فراتر از آن نیندیشیده اند!

آنان در حقیقت زبان حالشان این است:
« وَقَالُوا مَا هِیَ إِلَّا حَیَاتُنَا الدُّنْیَا نَمُوتُ وَنَحْیَا وَمَا یُهْلِکُنَا إِلَّا الدَّهْرُ وَمَا لَهُم بِذَلِکَ مِنْ عِلْمٍ إِنْ هُمْ إِلَّا یَظُنُّونَ »  
(و گفتند غیر از زندگانى دنیاى ما [چیز دیگرى] نیست؛ مى‏میریم و زنده مى‏شویم و ما را جز طبیعت هلاک نمى‏کند و[لى] به این [مطلب] هیچ دانشى ندارند [و] جز [طریق] گمان نمى‏سپرند ( سوره جاثیه آیه 24)

حال حرف این است که مگر چه چیز دیگری غیر از سبک زندگی دنیوی وجود دارد؟
با نگاهی به متون اسلامی در می یابیم که اسلام علاوه بر سبک زندگی دنیوی به سبک چگونه مردن و سبک زندگی پس از مرگ نیز بها داده و برای آن هم حرف و برنامه دارد.

در زیارت عاشورا بارها و بارها خوانده ایم که؛
« اَللّهُمَّ اجْعَلْ مَحْیاىَ مَحْیا مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ مَماتى مَماتَ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ »
یعنی؛ خدایا (شیوه) زندگی مرا (شیوه) زندگی محمد و آل محمد قرار بده و (شیوه) مرگ مرا (شیوه) مرگ محمد و آل محمد قرار بده.

بارها از خداوند خواسته ایم که شیوه و سبک زندگی ما را سبک زندگی اهل بیت و مرگ مارا نیز مانند مرگ آنان قرار دهد.

بدیهی است که اگر فردی زندگی و مرگش مانند اهل بیت باشد در قیامت نیز مانند آنان و در کنار آنان خواهد بود.

اما نگاه اصلی یک مسلمان به کجا باید باشد؟ آیا زندگی دنیوی ما همه ی ملاک های زنده بودن را دارد؟ آیا این زندگی کامل است؟ جواب قرآن به این سوال چنین است؛
« وَمَا هَذِهِ الْحَیَاةُ الدُّنْیَا إِلَّا لَهْوٌ وَلَعِبٌ وَإِنَّ الدَّارَ الْآخِرَةَ لَهِیَ الْحَیَوَانُ لَوْ کَانُوا یَعْلَمُونَ »

این زندگى دنیا جز سرگرمى و بازیچه نیست و زندگى حقیقى همانا [در] سراى آخرت است اى کاش مى‏دانستند(سوره عنکبوت آیه 64)

ظاهرا باید تا حدودی نگاهمان را به زندگی عوض کنیم! آنچه که قرآن می گوید این است که «حیّ» یعنی زنده بودن، مخصوص حیات آخرت است. دنیای مادی دائما در حال دگرگونی است و هر بار موجودات می میرند و موجودات جدیدی زنده می شوند!

پس از نظر قرآن زندگی دنیوی زندگی حقیقی نیست بلکه همان زندگی پس از مرگ است که زنده بودن واقعی را داراست.

حال بد نیست برخی از ملاک های زندگی و مرگ و زندگی پس از مرگ به سبک عاشورایی را با نگاه به زیارت عاشورا مرور کنیم:
 
اینکه تا قیامت با دوستان اهل بیت دوست و با دشمنان اهل بیت دشمن باشیم:
اِنّى سِلْمٌ لِمَنْ سالَمَکُمْ وَ حَرْبٌ لِمَنْ حارَبَکُمْ اِلى یَوْمِ الْقِیامَةِ
من تسلیمم و در صلحم با کسى که با شما در صلح است و در جنگم با هر کس که با شما در جنگ است تا روز قیامت

فدایی ولایت باشیم:
بِاَبى اَنْتَ وَ اُمّى
پدر و مادرم بفدایت

هر کس کوچکترین کمک را به دشمن کرده را نیز دشمن بدانیم:
اَللّهُمَّ الْعَنِ الْعِصابَةَ الَّتى جاهَدَتِ الْحُسَیْنَ وَ شایَعَتْ وَ بایَعَتْ وَ تابَعَتْ عَلى قَتْلِهِ اَللّهُمَّ الْعَنْهُمْ جَمیعاً
خدایا لعنت کن بر گروهى که پیکار کردند با حسین علیه السلام و همراهى کردند و پیمان بستند و از هم پیروى کردند براى کشتن آن حضرت خدایا لعنت کن همه آنها را.

بدانی که خدا تو را به واسطه امامت گرامی داشته:
فَاَسْئَلُ اللَّهَ الَّذى اَکْرَمَ مَقامَکَ وَ اَکْرَمَنى بِکَ
پس مى خواهم از آن خدائى که گرامى داشت مقام تو را و گرامى داشت مرا بخاطر تو

آرزوی جهاد در کنار امام غائب را داشته باشیم:  
اَنْ یَرْزُقَنى طَلَبَ ثارِکَ مَعَ اِمامٍ مَنْصُورٍ مِنْ اَهْلِ بَیْتِ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ و َآلِهِ
که روزیم گرداند خونخواهى تو را در رکاب آن امام یارى شده از خاندان محمد صلى اللّه علیه و آله

بدانیم که تولّی و تبرّی، تقرب می آورد:
یا اَباعَبْدِاللَّهِ اِنّى اَتَقَرَّبُ اِلى اللَّهِ وَ اِلى رَسُولِهِ وَ اِلى امیرِالْمُؤْمِنینَ وَ اِلى فاطِمَةَ وَ اِلَى الْحَسَنِ وَ اِلَیْکَ بِمُوالاتِکَ وَ بِالْبَراَّئَةِ  
اى اباعبداللّه من تقرب جویم به درگاه خدا و پیشگاه رسولش و امیرالمؤ منین و فاطمه و حسن و شما بوسیله دوستى تو و بوسیله بیزارى از...

 هم شناخت اهل بیت و هم شناخت دوستان اهل بیت، کرامت خداست:
فَاَسْئَلُ اللَّهَ الَّذى اَکْرَمَنى بِمَعْرِفَتِکُمْ وَمَعْرِفَةِ اَوْلِیاَّئِکُمْ
و درخواست کنم از خدائى که مرا گرامى داشت بوسیله معرفت شما و معرفت دوستانتان

برائت از دشمنان نیز یکی از انواع رزق است:
 وَ رَزَقَنِى الْبَراَّئَةَ مِنْ اَعْداَّئِکُمْ
و روزیم کند بیزارى جستن از دشمنانتان را

از خداوند بخواهیم ما را هم در زندگی دنیا و هم در زندگی آخرت با اهل بیت قرار دهد:
اَنْ یَجْعَلَنى مَعَکُمْ فِى الدُّنْیا وَالاْخِرَةِ وَاَنْ یُثَبِّتَ لى عِنْدَآُمْ قَدَمَ صِدْقٍ فِى الدُّنْیا وَ الاْخِرَةِ
به اینکه قرار دهد مرا با شما در دنیا و آخرت و پابرجا دارد براى من در پیش شما گام راست و درستى (و ثبات قدمى) در دنیا و آخرت.

پایه گذاری یک ظلم، نابخشودنی تر است:
اَللّهُمَّ خُصَّ اَنْتَ اَوَّلَ ظالِمٍ بِاللَّعْنِ مِنّى
خدایا مخصوص گردان نخستین ستمگر را به لعنت من.

در آخرت به شفاعت امامان نیازمندیم:
اَللّهُمَّ ارْزُقْنى شَفاعَةَ الْحُسَیْنِ یَوْمَ الْوُرُودِ
خدایا روزیم گردان شفاعت حسین علیه السلام را در روز ورود (به صحراى قیامت )

 

---

کمیل شعیبی/دکترای الهیات
پژوهش‌گر مرکز مطالعات راهبردی تربیت اسلامی دانشگاه امام حسین علیه‌السلام